Melkor (Ten Który Powstaje W Mocy), największy z Ainurów, począł siać niezgodę pomiędzy nimi podnosząc wielki hałas w Muzyce. Stało się to w ciągu Pierwszej Melodii, a Iluvatar odpowiedział na hałas podnosząc Drugą Melodię, w której Manwe, brat Melkora, śpiewał główną część.

Lecz Melkor walczył z Drugą Melodią, prowadząc buntowniczych Ainurów ku ich własnej zuchwałej Muzyce, zderzającej się z pięknem Melodii. Na to Iluvatar odpowiedział Trzecią Melodią, której Ainurowie nie potrafili sobie wyobrazić, bo nie byli jej źródłem.

I Iluvatar spowodował że Ainurowie zaprzestali swej Muzyki, i pokazał im wizję która nadała nowe znaczenie i symbolikę ich Melodii. Wielu Ainurów zafascynowało się Wizją Iluvatara, a niektórzy z wielkich Ainurów zapragnęli uczynić z Wizji byt.

Na to Iluvatar się zgodził, i stworzył Ea (Świat Który Jest). Wtedy najwięksi z Ainurów zstąpili na Ea, i ci znani byli później jako Valarowie (Moce), którzy kształtują wszechświat i świat. Głównym z Valarów był Manwe, najbardziej spokrewniony z powietrzem. Ulmo i Aule pracowali razem z nim, i byli najbardziej spokrewnieni z wodą i tworzywem Ziemi.

Lecz Melkor również zstąpił na Ea, a chociaż pracował z innymi przez niezliczone wieki by wszechświat wydał owoce, jednak kiedy ustanowiono mieszkanie dla dzieci Iluvatara (Elfów i ludzi), Melkor zbuntował się przeciwko celowi który podjął i ogłosił Ardę swoją własnością.

Arda była tylko małą częścią Ea, a Manwe wezwał wielu Ainurów by pomogli by wypędzić Melkora z Ardy. Lecz Melkor tylko patrzył jak Valarowie i Maiarowie kształtują Ardę, i zazdrościł im wszystkiego co stworzyli. Tak więc zstąpił ponownie na Ardę i mocował się z Valarami, przeciągając część Maiarów na swoją stronę. Lecz Tulkas, słysząc ze w Ea toczy się wojna, przybył do wszechświata i użyczył swej wielkiej siły sprawie Manwego. Melkor więc uciekł ponownie.

Tak więc w końcu Valarowie i Maiarowie skończyli kształtować Ardę, i wydali żyjące rośliny i zwierzęta, i by dać im światło wznieśli dwie Lampy, Illuin (na północy) i Ormal (na południu). W środku ziemi uczynili wielkie jezioro, a w jeziorze usadzili wyspę Almaren, gdzie mogli się radować ze zmieszanego światła Dwóch Lamp.

Lecz gdy Valarowie odpoczywali po swoich trudach Melkor powrócił na Ardę, zwołując w Ea wielu Ainurów którzy śpiewali z nim w Muzyce, i poprowadził ich do najbardziej północnych krain Ardy, gdzie wznieśli potężną fortecę Utumno.

Gdy Melkor poczuł że jest gotowy przewrócił Dwie Lampy i zniszczył wiele z tego co Valarowie zbudowali przez wieki. Valarowie byli przerażeni, lecz nie zdołali doścignąć Melkora zanim powrócił do Utumno. Tam się osiedlił razem z wieloma skorumpowanymi Ainurami, z których największymi byli Sauron, Gothmog Władca Balrogów, Draugluin Ojciec Wilkołaków, Thuringwethil i inne potężne stworzenia. Lecz nie wszyscy których Melkor zepsuł służyli mu; z tych, Ungolianta uciekła do zachodnich krain Ardy.

Tam osiedlili się Valarowie, w krainie którą nazwali Aman (Błogosławiona), poświęconą przez nich. Wznieśli nowy łańcuch gór, Pelori, i umocnili swój kraj (Valinor) przeciw Melkorowi. Niechętni byli jednak podjąć kolejną z nim wojnę, bali się bowiem że uczynią krzywdę miejscu które Iluvatar wybrał dla Dzieci.

W Valinorze Valarowie stworzyli dwa nowe światła, Telperion Srebrny i Złoty Laurelin, Dwa Drzewa które dawały światło większości Amanu. Lecz poza Valinorem, w cieniach u stóp południowych Pelori, Ungolianta przędła swe sieci, tworząc rejon w krainie Avatharu gdzie nikt nie ośmielał się zapuszczać.

W swoim czasie cierpliwość Valarów została nagrodzona, i odkryli Quendich śpiewających pod gwiazdami w kraju Kuivienen, który leżał daleko na wschodzie Endoru między pagórkami Orocarni, w górach wschodnich krajów.

Lecz ku swemu przerażeniu Valarowie dowiedzieli się że Quendi zostali już odkryci przez Melkora, i postanowili położyć kres jego wielkiemu królestwu w Śródziemiu. Tak zaczęła się Wojna Mocy, a świat zmienił się w wielkich wstrząsach które z niej wynikły. Lecz Melkor został pokonany, a Utumno zniszczone, poza małą fortecą na zachodzie, Angbandem, i być może jedną czy dwiema innymi enklawami. Melkora zabrano do Valinoru, gdzie został osądzony i osadzony w zamknięciu w Mandosie, z którego hal nawet Melkor nie mógł uciec. Tam przez długie wieki Melkor gnił w więzieniu, aż został uwolniony i odkrył że Quendi zostali sprowadzeni do Valinoru, gdzie rozkwitli i stworzyli cywilizację która go oszołomiła.

Melkor zdecydował więc zemścić się na Quendich za hańbę swego uwięzienia. W tym celu usiłował zdobyć ich zaufanie, lecz Vanyarowie i Teleri nie chcieli go słuchać. Tylko Noldorowie ulegli sztuczkom Melkora, i w swoim czasie ich najwięksi książęta, Feanor i Fingolfin, wdali się w kłótnię, która zbadana przez Valarów ujawniła plany Melkora.

Lecz on uciekł z Valinoru i zmylił pogoń. Niezadługo potem odwiedził Avathar, gdzie przeciągnął Ungoliantę na swoją stronę, i poprowadził ją z powrotem do Valinoru. Tam oboje zabili Dwa Drzewa i Finwego, Króla Noldorów, kradnąc wiele skarbów z domu Finwego, i Trzy Silmarile, w których jedynych lśniło jeszcze światło Dwóch Drzew.

Melkor i Ungolianta uciekli do Śródziemia, gdzie pokłócili się o Silmarile, i Melkor musiał zawezwać na pomoc Balrogów by go wsparli przeciw niej. Ungolinata uciekła i zamieszkała w południowych krańcach Dorthonionu, by tam parzyć się z innymi stworzeniami i wydać na świat wielkie pająki które gnębiły Śródziemie jeszcze przez długie wieki.

Melkor osiedlił się w Angbandzie, rozbudowywując go i zakładając na nowo swoje królestwo w Śródziemiu. Wszczął też wojnę przeciw tym Quendim którzy tam mieszkali. Lecz wkrótce Noldorowie przybyli w ślad za nim do Śródziemia, i przez wiele lat razem z sojusznikami (Sindarami i Atanimi) walczyli przeciwko Melkorowi w nieudanej próbie odzyskania Silmarili.

Niedługo trwało zanim Melkor zwyciężył, lecz stał się zbyt pewny siebie i nie zgniótł małej resztki Elfów i ludzi która uciekła przed jego gniewem. Z nich wywiódł się Earendel, półelficki marynarz, który z mocą Silmarila (odzyskanego przez Berena i Luthien) pożeglował do Valinoru, i tam uzyskał przebaczenie dla Noldorów i pomoc dla Sindarów i ludzi.

Valarowie posłali wielką armię i wszczęli Wojnę Gniewu przeciwko Melkorowi i jego sługom. Świat znowu doznał ran, i wiele krain zniszczono, a wiele wyniesiono z morza. Lecz Melkor został w końcu złapany i wyrzucony z Ardy w ciemność Ea. Stamtąd nie mógł już wrócić, będąc poważnie osłabionym, chociaż przepowiedziano że kiedyś odzyska swoją siłę i napadnie na Ardę na końcu dni.

Valarowie nagrodzili Atanich za ich wielkie poświęcenie przeciwko Melkorowi, lecz czyniąc to zasiali ziarna kolejnej zmiany świata. Dali bowiem ludziom długie życie na Ardzie, lecz nie jest udziałem ludzi żyć na Ardzie do ostatnich dni, jak to jest udziałem Quendich.

Atanim dano wyspę Elennę na zamieszkanie, a oni nazwali ją Numenorem, i zostali Dunedainami, Królami Ludzi. Przez czas jakiś porzucili troski Śródziemia i żyli w spokojnym i prawie rajskim kraju. Lecz w końcu zaczęli zazdrościć Quendim ich losu i długich żyć.

W Śródziemiu Sauron i inne stworzenia Melkora wymknęły się Armii Valinoru, a on założył nowe królestwo ciemności w południowym kraju Mordoru. Myśląc że Valarowie nie będą na niego zważać, Sauron walczył z Quendimi o władzę w Śródziemiu, lecz Dunedainowie powrócili w sile i użyczyli swej pomocy Quendim.

Sauron więc zwrócił swą uwagę ku Numenorowi, i dostrzegł wzrastający tam cień. Tak więc w swoim czasie, mimo perswazji Valarów, Dunedainowie z Numenoru zbuntowali się przeciwko swojemu losowi, a namówieni przez Saurona zgromadzili wielką armadę i najechali na sam Aman.

W odpowiedzi Valarowie złożyli swoje strażnictwo nad Ardą i Iluvatar dał im moc zmienić świat na zawsze. Numenor został wrzucony w morze, a Aman i okoliczne wyspy zostały zabrane z kręgów świata, tak by ludzie nie mogli już ich znaleźć.

Lecz Valarowie nie zapomnieli o Ardzie, i gdy Sauron znów powstał w Trzeciej Erze posłali emisariuszy by wspomogli ludy Śródziemia w ich zmaganiach z Nieprzyjacielem. Podróże Istarich były być może ostatnią bezpośrednią interwencją Valarów w sprawy Dzieci Iluvatara. Lecz w końcu jeden z pięciu okazał się zwycięzcą, pokonał ostatniego Balroga i pomógł Wolnym Ludom zwyciężyć Saurona.

Quendi dzielili się na trzy szczepy: Vanyarów, Noldorów i Telerich.

Vanyarowie byli najmniej liczni, i byli być może najmądrzejszymi spośród Quendich. Kochali lasy i rozległe równiny, i większość - jeśli nie wszyscy - była złotowłosa.

Noldorowie byli rzemieślnikami Quendich, wytwórcami rzeczy i poszukiwaczami wiedzy. Mieszkali głównie na wyżynach i w górach, byli górnikami i kowalami.

Lindarowie byli najbardziej utalentowanymi śpiewakami spośród Quendich, a najbardziej kochali wodę.

Gdy Vala Orome odkrył Quendich w Kuivienen, dowiedział się że prześladuje ich Czarny Myśliwy, którym jak się domyślił był Melkor lub jeden z jego sług. Na prośbę Oromego Valarowie urządzili wielką radę, gdzie zdecydowali się wypowiedzieć wojnę Melkorowi i wezwać Quendich by zamieszkali w Amanie.

Gdy wojna się skończyła Orome wrócił do Quendich by przekazać im wezwanie Valarów, lecz Elfy przeraziły się i nie chciały wyruszyć. Orome więc wybrał trzech ambasadorów spośród ich wodzów by odwiedzili Aman i sprawozdali swoim ludom co tam znaleźli. Tą trójką byli Ingwe, Finwe i Elwe. Spośród nich, tylko Ingwe szczęśliwie zamieszkał w Amanie.

Ingwe przekonał wszystkich Vanyarów by poszli za nim do Amanu, a oni podjęli Wielką Podróż, torując drogę innym z tyłu. Finwe przekonał połowę Noldorów by poszli za nim do Amanu, i ci wyruszyli w drogę po Vanyarach. Elwe, z pomocą swego brata Olwego, przekonał więcej niż połowę Lindarów do podjęcia Wielkiej Podróży, lecz ci najmniej chętnie opuszczali swoje rodzinne strony, i tak zaczęto ich zwać Telerimi, Przychodzącymi Na Ostatku.

Te trzy grupy Quendich które podjęły Wielką Podróż były już zawsze znane jako Eldarowie, Lud Gwiazdy, chociaż tą nazwę Orome nadał z początku całej ich rasie. Ci którzy pozostali w Cuivenien znani byli jako Avari, Niechętni, bo odmówili wezwaniom Valarów.

Teleri podzielili się na długiej drodze. Pierwszy podział powstał gdy Lenwe, jeden z ich przywódców, odłączył się na Anduinie. Zabrał ze sobą być może i trzecią część Telerich, i ci znani byli jako Nandorowie. Z kolei w Beleriandzie, czekając na transport do Amanu, Teleri znów się podzielili, bo Elwe zagubił się w czarach Mai znanej jako Meliana w lesie Nan Elmoth, i wielu jego krewnych i przyjaciół go szukało.

Gdy nadszedł czas by Teleri opuścili Śródziemie, ci którzy ciągle szukali Elwego zostali i nazwali się Eglathami, Porzuconymi. Lecz również inna grupa Telerich została w Śródziemiu. Prowadzeni byli przez Kirdana, i z racji przyjaźni z Ossem, Maią Beleageru, który opiekował się wybrzeżami Śródziemia, zostali nazwani Falathrimami, Ludem Wybrzeża.

Ci z Telerich którzy dotarli do Amanu, prawie połowa początkowej grupy, doprowadzeni zostali przez Olwego. Tam został on ich królem, lecz gdy Vanyarowie i Noldorowie osiedlili się w samym Amanie, Teleri długo mieszkali na Tol Eressei, zanim posłano Ossego by nauczył ich budować okręty (jak tego nauczył lud Kirdana).

Ingwe i Finwe zbudowali miasto Tirion na górze Tunie w Kalakirkya, jedynej dolinie Pelori. Lecz z czasem Ingwe i jego lud opuścili to miasto i zamieszkali w wielu miejscach w całym Valinorze.

Olwe i jego lud osiedlili się w końcu na wybrzeżach Amanu, i z pomocą ludu Ingwego zbudowali miasto Alqualonde, Łabędzią Przystań. Przez wiele lat Eldarowie rozkwitali w Amanie, zwiększając swą liczebność i zdobywając wiele wiedzy z rąk Valarów i Maiarów.

Finwe miał dwie żony, rzecz niesłychana pomiędzy Elfami. Miriel, jego pierwsza żona, zmarła wkrótce po urodzeniu Feanora, ich syna. A chociaż Finwe wielce się smucił, chciał mieć więcej dzieci, i niedługo poślubił Indis, siostrę Ingwego. Urodziła mu trzy córki: Findis, Faniel i Irine, i synów Nolofinwego i Arafinwego. Nolofinwe znany był później jako Fingolfin, największy z noldorskich królów.

Feanor był dumny i zazdrosny, i mało się zadawał z dziećmi Indis. W swoim czasie poślubił Nerdanel, córkę Mahtana, jednego z największych noldorskich kowali, który nauczył się mnóstwa wiedzy od samego Aulego. Feanor długo zadowalał się wychowywaniem swoich własnych dzieci (Nerdanel urodziła mu siedmiu synów) i studiowaniem kunsztu wydobywania i obrabiania metali.

W swoim czasie Feanor stał się największym spośród Eldarów w sztukach, i stworzył Silmarile, zachowując w nich na zawsze światło Dwóch Drzew. To było jego największe osiągnięcie, lecz przypisuje mu się też inne dzieła: przerobienie tengwarów, pisma Elfów; stworzenie palantirów, kamieni dalekowidzenia; wynalezienie silimy, substancji która rzucała światło sama z siebie, i inne rzeczy.

Lecz Feanor wpadł w pułapkę Melkora, i począwszy myśleć że Fingolfin pragnie zastąpić go w poważaniu ich ojca wyciągnął na niego miecz w wieży ich ojca, w obecności wielu świadków. Valarowie posłali więc Feanora na wygnanie do północnych regionów Valinoru, a Finwe poszedł na wygnanie ze swoim synem, jak i wielu innych Noldorów. Zbudowali oni miasto Formenos, lecz gdy Feanor wrócił do Valimaru by pojednać się ze swoimi braćmi na rozkaz Valarów, Finwe odmówił pójścia z nim.

Tak więc Finwego dopadł Melkor, po tym jak zabił Dwa Drzewa w czasie gdy Valarowie zajmowali się sprawą Feanora i jego braci; Melkor zabił Finwego i zabrał Silmarile, a noldorscy strażnicy nie byli w stanie stawić mu czoła; tak więc również inni zginęli tego dnia w Formenosie.

Gdy Feanor dowiedział się co zaszło w czasie jego nieobecności, złamał zakaz Valarów dotyczący powrotu do Tirionu i zgromadził tam swój lud. Tam przekonał większość z nich by poszli razem z nim na wygnanie, chociaż Noldorowie nie całkiem byli za nim w tej sprawie, i wielu chciało mieć Fingolfina za króla w miejsce Feanora.

Valarowie zrazu odmówili ingerowania w decyzję Noldorów, ponieważ nie chcieli urabiać woli innych wedle swojej. Lecz Feanora wyrzucono z Amanu z powodu przysięgi jaką on i jego synowie złożyli, by pomścić Finwego i odzyskać Silmarile. Wtedy Feanaro posłużył się władzą nad swym ludem i poprowadził go na północ do Alqualonde, gdzie miał nadzieję przekonać Falmarich (Telerich z Amanu) by dołączyli do jego buntu.

Lecz Olwe odmówił opuszczenia Amanu, bo jego lud był ukontentowany opieką i nauczaniem Valarów, i nie został schwytany przed sidła Melkora. Feanor więc próbował ukraść łabędzie statki Falmarich, i walczył z nimi w ich przystani. Gdy Fingon przybył na pole bitwy pomyślał że to Falmari zaatakowali Noldorów, poprowadził więc dużą część Noldorów do walki w imieniu Feanora, i w Alqualonde Noldorowie popełnili pierwsze Rodowe Morderstwo.

Z powodu Rodowego Morderstwa Valarowie rzucili klątwę na Noldorów i zgubę na Feanora i jego ród. Mieli przegrać swoją wojnę, a ród Feanara miał utracić swoje dziedzictwo, będąc nazwany Wydziedziczonymi. Gdy wyrzeczono te słowa, Arafinwe (znany też jako Finarfin) wrócił do Amanu i wybłagał przebaczenie u Valarów. Tam uczyniono go Królem Noldorów którzy nie poszli na Wygnanie.

Ukradzione okręty okazały się niewielkim pożytkiem dla Noldorów, bo wiele z nich zostało zniszczonych w wielkiej burzy która rozpętała się gdy Uinen, Pani Morza, żaliła się nad zabitymi Falmarimi. Lecz Feanaro przeprawił małą grupkę swojego ludu przez Belegaer do Beleriandu, i w swym szaleństwie spalił okręty. Fingolfin poprowadził resztę Noldorów na północ aż do Helcaraxe, Miażdżącego Lodu, i przekroczył ten straszliwy most, chociaż wielu zginęło, by w końcu przybyć do Śródziemia.

Chociaż żaden z Telerich nie poszedł na wygnanie, niektórzy z Vanyarów poszli, będąc małżonkami i dziećmi Noldorów. Elenwe, żona Turgona syna Fingolfina, była jedną z nich, ale zginęła w przeprawie przez Miażdżący Lód i nigdy nie zobaczyła piękna Gondolinu, ukochanego miasta jej męża, które upadło jako ostatnie z królestw Eldarów w Śródziemiu.

W Śródziemiu Feanor wkrótce zginął z ran odniesionych w bitwie, a chociaż ujrzał w końcu bezowocną naturę swojej wojny przykazał swoim synom spełnić ich straszną przysięgę. Lecz najstarszy Maedhros wkrótce wpadł w ręce wojsk Melkora, i Noldorowie wycofali się do Hithlum, niczego nie uzyskawszy. Gdy Fingolfin wwiódł większą część swojego ludu do Hithlum, Noldorowie po raz pierwszy ujrzeli wschodzące słońce (po tym jak Valarowie stworzyli je z ostatniego liścia Laurelinu).

By zaleczyć rany między obozami Noldorów, Fingon uratował Maedhrosa ze szczytu Thangorodrimu, gdzie Melkor przykuł nowego króla Noldorów. Lecz Madehros zrzekł się tytułu na korzyść Fingolfina, pojednawszy oba ludy, i spełniając proroctwo które mówiło że on i jego bracia będą Wydziedziczonymi.

W następnych stuleciach Noldorowie założyli kilka królestw, i zaprzyjaźnili się z Sindarami, Szarymi Elfami z Beleriandu, w skład których wchodzili Eglathowie, Falathrimi i Laegrimi (Nandorowie którzy uciekli do Beleriandu gdy słudzy Melkora poczęli nękać Śródziemie). Mieli również pomoc Naugrimów, krasnoludów. Lecz chociaż walczyli odważnie i zostali wspomożeni przez Atanich, ludzi, Eldarowie upadli całkowicie, i wszystkie ich królestwa z wyjątkiem kilku małych enklaw zostały zniszczone jeden po drugim. Lecz największe krzywdy wyrządzili sobie nawzajem. Bo gdy Beren, Adan z Pierwszego Rodu, ogłosił swą miłość do Luthien, córki Elwego (Thingola) i Meliany, Elwe rozkazał Berenowi odzyskać Silmaril z korony Melkora jako zapłatę za narzeczoną.

Wyprawa Berena doprowadziła do śmierci Finroda, najstarszego syna Finarfina i króla Nargothrondu; lecz niezadługo potem Beren sam został zabity przez Wilka z Angbandu, lecz Silmaril odzyskano. Beren i Luthien, która umarła w ciele i uprosiła Namo o zwłokę, powrócili do życia, i mieszkali odtąd z dala od Elfów i ludzi. Lecz ona wybrała śmiertelność, i jako jedyna ze wszystkich Eldarów połączyła się z człowiekiem w losie z powodu jej miłości do Berena.

A Elwe wziął Silmaril, i powierzył krasnoludom umieszczenie go w naszyjniku, które to plemię wykuło zrazu dla Finroda. Lecz Silmaril rozpalił ich chciwość i zabili Elwego, wyrąbawszy sobie drogę z Doriathu, chociaż większość zginęła. Krasnoludy posłały armię by zemścić się na Elfach i królestwo Elwego zostało zniszczone.

Dior, syn Berena i Luthien, próbował odnowić królestwo Elwego, lecz gdy po śmierci rodziców zwrócono mu Silmaril, postanowił nosić go otwarcie. Synowie Feanara zażądali Silmarila, lecz Dior odmówił oddania im go, a oni zniszczyli resztki Doriathu.

Lecz chociaż sam Dior zginął, jego córka Elwinga uciekła, a Sindarowie zachowali Silmaril razem z nią. Z czasem do jej ludu dołączyli uciekinierzy z Gondolinu, królestwa Turgona, a między nimi Earendil, który poślubił Elwingę i począł szukać Valinoru by prosić o przebaczenie i pomoc dla Elfów i ludzi.

Kraj w którym mieszkali Earendil i Elwinga ponownie został najechany przez synów Feanara, i znowu chociaż zniszczyli elfickie królestwo nie udało im się odzyskać Silmarila, bowiem Elwinga uciekła i z pomocą Vali Ulma dołączyła do Earendila w jego ostatnim rejsie. Z pomocą Silmarila przeprawili się przez Morze do Valinoru i przekonali Valarów do wszczęcia Wojny Gniewu.

Noldorowie z Amanu i Vanyarowie pomaszerowali na wojnę obok Valarów i Maiarów, a ich armia była większa niż kiedykolwiek, wcześniej czy później. Pokonali oni Melkora i na krótko odzyskali dwa Silmarile, bo Maedhros i jego brat Maglor ukradli klejnoty. Lecz oni stracili już swe dziedzictwo, i żaden nie mógł zachować Silmarila którego zabrał. Maedhros rzucił się w ognistą czeluść, a Maglor cisnął swój Silmaril do morza.

Oznaczało to koniec Pierwszej Ery Słońca, i większość z Noldorów i Sindarów z Beleriandu powróciło do Amanu by mieszkać na Tol Eressei. Lecz niektórzy zostali w Śródziemiu razem z Gil-Galadem, synem Fingona, który założył nowe królestwo w ostatniej resztce Beleriandu.

Eldarowie z Amanu zaprzyjaźnili się z Dunedainami z Numenoru, i przez wiele wieków żeglowali na zachód odwiedzać Ludzi Morza. Lecz gdy Cień pokrył Dunedainów Eldarowie odwiedzali swych przyjaciół coraz mniej i mniej, i zwykle w tajemnicy. Lecz gdy Sauron przybył do Numenoru, Eldarowie nie mogli już odwiedzać tej krainy nawet po kryjomu; ale dali pożegnalny prezent Amandilowi, Panu Andunie: palantiry, kamienie dalekowidzenia.

W Śródziemiu Gil-Galad przeciwstawił się Sauronowi, lecz Eldarowie z Lidnonu byli za słabi by walczyć samotnie ze sługą Melkora. Musieli zawezwać na pomoc Dunedainów w Wojnie Elfów i Saurona. Wojna wybuchła ponieważ Sauronowi nie udało się uzyskać władzy nad Elfami za pomocą Pierścieni Mocy, które pomagał wykuwać w Eregionie, najbardziej wschodnim królestwie Elfów w Eriadorze.

Zanim Saurona nie zabrano do Numenoru, Gil-Galad nie był nigdy zdolny odzyskać swej władzy w Śródziemiu, bo wiele Elfów zginęło w wojnie, a inne ciągle uciekały ze Śródziemia, żeglując za Morze.

Lecz po upadku Numenoru Gil-Galad zaprzyjaźnił się z Elendilem synem Amandila, przywódcą Dunedainów na Wygnaniu. Razem z Elendilem Gil-Galad stworzył Ostatni Sojusz Elfów i ludzi, i razem pokonali Saurona, lecz ich zwycięstwo nie było ostateczne. Bo Isildur, syn Elendila, odmówił zniszczenia Jedynego Pierścienia, w który Sauron włożył wiele swej mocy.

W Trzeciej Erze Eldarowie zmaleli w liczbie i wpływach. Nie wydali już wielkich królów, chociaż Kirdan ciągle mieszkał w Śródziemiu. Cześć Eldarów osiedliła się wśród Leśnych Elfów (Nandorów i Avarich którzy zmieszali się w Dolinie Anduiny), i ci okazali się najpotężniejszymi i najliczniejszymi ze swej rasy. Lecz byli oni zacofani i mało przypominali dawnych Eldarów z Beleriandu w ich chwale i potędze.

W ciągu Trzeciej Ery Eldarowie w tajemnicy używali Trzech Pierścieni Mocy które zachowali przed Sauronem, by uchronić część Śródziemia i odwlec znużenie światem które z czasem dotykało wszystkie Elfy. Lecz wraz z ostatecznym upadkiem Saurona moc Trzech upadła i wielu Eldarów pożeglowało za Morze.

W początkach było trzynaścioro krasnoludów: siedmiu Ojców i sześć Małżonek. Durin, najstarszy, nie miał zrazu małżonki, lecz mieszkał długi czas sam, podczas gdy inne krasnoludy zakładały swoje rody. Lecz w końcu i on znalazł partnerkę (z pozostałych sześciu rodów), i założył królestwo pod Hithaeglir znane jako Khazad-dum.

Chociaż rodów krasnoludzkich było siedem, zdaje się że istniała ósma grupa, Noegyth Nibin, złożona z wyrzutków z siedmiu rodów, osiedlona w Beleriandzie. Tam przez czas jakiś polowali na nich Sindarowie, ale w końcu zostawili ich w spokoju, gdy przekonali się że krasnoludy nie są złymi stworzeniami.

Krasnoludy rozprzestrzeniły się po całym Śródziemiu, handlując z Avarimi, Nandorami i Sindarami. Angażowali się również w handel wewnętrzny, ale również toczyli okazjonalne wojny. Ich wiedza o broni i zbrojach pozwoliła krasnoludom nauczyć tych sztuk Sindarów z Beleriandu, a co najmniej dwa rody krasnoludów walczyły w wojnach przeciwko Melkorowi.

W czasie Drugiej Ery wielu krasnoludów zebrało się w Khazad-dumie, czyniąc go wielorasowym miastem. Linia Durina stała się najbardziej potężną i znaną z krasnoludzkich rodów, i sprzymierzała się z Elfami w wojnach przeciw Sauronowi.

Trzecia Era była okresem upadku krasnoludów, chociaż lud Durina przetrwał i rozkwitał przez dwie trzecie tego wieku aż do zbudzenia Balroga. Balrog zniszczył ich królestwo, zmuszając ich do ucieczki na wygnanie. Aczkolwiek krasnoludy z Linii Durina wszędzie zakładały nowe domy, nie powtórzyły już wielkości swojej starożytnej cywilizacji z Khazad-dumu. Legendy mówią że mają pewnego dnia znowu zamieszkać w Khazad-dumie, ale do tego czasu (gdzieś w Czwartej Erze) krasnoludzka rasa zmniejszyła się do ułamka swojej poprzedniej liczby.

Wojny i wielkie królestwa w Trzeciej Erze należały do ludzi, a nie Elfów czy krasnoludów. Największe migracje tego wieku były ludzkie. Cywilizacja w Śródziemiu została prawie zniszczona przez Saurona, lecz to co zostało ten wiek zamętu zostało zachowane w większości przez Dunedainów i ich sprzymierzeńców.

Czwarta Era zwana jest Wiekiem Ludzi, ponieważ jej świt oznaczał koniec Dawnych Dni, odejście Eldarów, i początek ludzkiej dominacji w historii Śródziemia.